در تجارت بین‌الملل، بازرسی کالا یا اینسپکشن (به انگلیسی: Inspection) نقشی مهم در اطمینان از درستی مراحل واردات و صادرات کالا دارد. بازرسی کالا به عنوان اقدامی برای کنترل کیفیت، تأیید انطباق با مقررات، استانداردها و تعهدات قرارداد عمل می‌کند. از طرفی، با توجه به ابلاغیه‌های جدید ۱۴۰۴–۱۴۰۵، الزام شده است که گواهی‌های بازرسی، تحت عنوان COI (Certificate of Inspection)، به‌صورت دیجیتال در سامانه‌ی EPL بارگذاری شوند تا روند اظهار و ترخیص کالا از گمرک ایران راحت تر شود و از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری شود.
در ادامه این مطلب قصد داریم که شما را با مفهوم و کاربرد اینسپکشن یا بازرسی کالا آشنا کرده و به اهمیت، انواع و مراحل آن بپردازیم. همچنین جدیدترین قوانین مرتبط با این موضوع را بررسی خواهیم کرد، پس همراه ما باشید.
بازرسی کالا یا اینسپکشن، مجموعه اقداماتی است که پیش از ارسال، یا پس از ورود یک محموله به کشور مقصد، توسط بازرس‌های مجاز انجام می‌شود تا از صحت موارد زیر اطمینان حاصل گردد:
به طور کلی، بازرسی کالا به دو دسته فیزیکی (Physical) و سندی (Documentary) تقسیم می‌شود که هر دو برای تضمین کامل بودن اطلاعات ضروری است.
اهداف اصلی از بازرسی کالا در فرآیند واردات یا صادرات به طور کلی، حفظ سلامت عمومی، اطمینان از کیفیت و مطابقت با استانداردها و جلوگیری از ورود کالاهای قاچاق و غیرقانونی است.
در بازرسی کالا، روش‌های مختلفی برای بررسی کیفیت و صحت کالاها وجود دارد که بسته به زمان، مکان و نحوه انجام بازرسی متفاوت هستند. هر کدام از این روش‌ها به اطمینان از کیفیت، کمیت و صحت کالاها کمک می‌کنند. این کار باعث می‌شود خریدار و فروشنده هر دو خیالشان راحت باشد و تجارت بین‌المللی یا داخلی با کمترین مشکل انجام شود. در ادامه، انواع اصلی اینسپکشن را معرفی می‌کنیم:
این بازرسی در کشور مبدأ (محل تولید یا ارسال کالا) و قبل از بارگیری و حمل انجام می‌شود. هدف اصلی این نوع بازرسی، اطمینان از این است که کالاها از نظر کیفیت، تعداد و بسته‌بندی درست هستند. این کار باعث می‌شود بعد از ارسال کالا به مقصد، مشکلی مثل اختلاف بین خریدار و فروشنده پیش نیاید. فرض کنید قرار است یک محموله لباس از چین به ایران فرستاده شود. قبل از اینکه لباس‌ها بار کشتی شوند، بازرس‌ها کیفیت پارچه، تعداد لباس‌ها و نحوه بسته‌بندی را چک می‌کنند تا مطمئن شوند همه‌چیز طبق قرارداد است. فرض کنید قرار است یک محموله لباس از چین به ایران فرستاده شود. قبل از اینکه لباس‌ها بار کشتی شوند، بازرس‌ها کیفیت پارچه، تعداد لباس‌ها و نحوه بسته‌بندی را چک می‌کنند تا مطمئن شوند همه‌چیز طبق قرارداد است.
این بازرسی بعد از رسیدن کالا به گمرک کشور مقصد (مثلاً ایران) انجام می‌شود و بررسی می‌کنند که کالاهای رسیده با اسنادی که همراهشان فرستاده شده (مثل اینویس یا پکینگ لیست) مطابقت دارند یا نه. اگر مشکلی وجود داشته باشد، در همین مرحله برطرف می‌شود. به طور مثال وقتی یک کانتینر لوازم الکترونیکی به گمرک بندرعباس می‌رسد، بازرس‌ها بررسی می‌کنند که تعداد و نوع کالاها با اسناد ارسالی یکی باشد و چیزی کم یا زیاد نباشد.
این نوع بازرسی در فواصل زمانی مشخص (مثلاً هر سه ماه یک‌بار) در کارخانه‌ها یا انبارها انجام می‌شود و هدفش این است که فرآیند تولید یا نگهداری کالا به‌صورت مداوم بررسی شود تا کیفیت همیشه ثابت بماند. این بازرسی بیشتر در کارخانه‌های بزرگ که تولید پیوسته دارند (مثل خط تولید خودرو یا مواد غذایی) استفاده می‌شود. به طور مثال یک کارخانه لبنیات را هر چند ماه یک‌بار بازرسی می‌کنند تا مطمئن شوند دستگاه‌ها درست کار می‌کنند و محصولات بهداشتی هستند.
نکته: کارخانه‌ها و سازمان‌هایی که سالانه بیش از یک میلیون دلار واردات یا صادرات دارند، ملزم به ارائه‌ی گزارش‌های شش‌ماهه از وضعیت بازرسی‌ها هستند.
در این نوع بازرسی، اسناد و اطلاعات ارائه شده توسط واردکننده، صادرکننده و سایر مراجع مرتبط با کالاها بررسی می‌شوند. این روند شامل بررسی مدارک مالی، مجوزها، قراردادها، صورت‌های مالی، بارنامه‌ها و مستندات مرتبط دیگر است.
در این نوع بازرسی، کالاها به‌صورت فیزیکی بررسی می‌شوند. بازرسان به بررسی جزئیات فیزیکی کالاها از جمله نوع، تعداد، ابعاد، وزن، بسته بندی و علائم شناسایی دیگر می‌پردازند. همچنین، بررسی کیفیت و وضعیت کالاها نیز در این نوع بازرسی انجام می‌شود.
در صورت نیاز، بر روی کالاها آزمایش‌های مختلفی مانند آزمایش‌های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی انجام می‌شود. این آزمایش‌ها برای مطمئن شدن از مطابقت کالا با استانداردها و مقررات مربوطه صورت می‌گیرند و بیشتر برای کالاهای حساس مثل مواد غذایی، داروها، کودهای شیمیایی یا محصولات نفتی استفاده می‌شود. برای یک محموله برنج وارداتی، نمونه‌ای از برنج را به آزمایشگاه می‌فرستند تا مطمئن شوند هیچ ماده شیمیایی مضری در آن نیست.
تکنولوژی‌های پیشرفته مانند دستگاه‌های اسکنر، رادار و سایر تجهیزات بازرسی می‌توانند در تشخیص مشکلات و نقص‌ها در کالاها کمک کنند. با استفاده از این تکنولوژی‌ها، می‌توان اطلاعات دقیق‌تری درباره کالاها به دست آورد و نقص‌های مختلف را شناسایی کرد. در این روش از ابزارهای مدرن مثل دستگاه‌های اشعه ایکس، رادار، تگ‌های RFID (برای ردیابی کالا)، بارکدخوان‌ها، دوربین‌های باکیفیت و حتی هوش مصنوعی استفاده می‌شود. به طور مثال، در یک گمرک بزرگ، از دستگاه اشعه ایکس برای بررسی داخل کانتینرها استفاده می‌کنند تا بدون باز کردن بسته‌ها، ببینند چه چیزی داخل آنهاست.
اینسپکشن در فرآیند واردات و صادرات کالا دارای فواید متعددی است که در این بخش برخی از چشمگیرترین آنها را بررسی می‌کنیم.
بازرسی کالا به شناسایی ریسک‌ها و مشکلات بالقوه در مراحل اولیه صادرات یا واردات کمک می‌کند و احتمال ضررهای مالی، رد شدن محصول یا عوارض قانونی را کاهش می‌دهد. همچنین این کار به واردکنندگان اطمینان می‌دهد، کالاهایی که دریافت می‌کنند انتظارات و نیازهای آنها را برآورده می‌کند. به طور مثال در واردات کالا از چین به ایران، اکثر تاجران نگران کیفیت واقعی اجناس وارداتی‌شان هستند. با اینسپکشن، این نگرانی را می‌توان به راحتی برطرف کرد.
بازرسی کالا، از منافع مصرف‌کننده حمایت می‌کند. این کار به جلوگیری از ورود محصولات نامرغوب یا خطرناک به بازار کمک می‌کند و از مصرف کنندگان در برابر خطرات بهداشتی و ایمنی محافظت می‌کند.
بازرسی کالا با تأیید انطباق با مقررات، فرآیند حمل و نقل کالا را از طریق تشریفات گمرکی تسهیل می‌کند. همچنین این روند تأخیر ارسال و دریافت را به حداقل می‌رساند، روند ترخیص کالا از گمرک را تسریع می‌بخشد و اعتماد بین شرکای تجاری را تقویت می‌کند و در نتیجه سطح تجارت بین‌المللی را ارتقا می‌دهد.
بازرسی کالاها در واردات و صادرات به تضمین کیفیت و استاندارد بودن محصولات کمک می‌کند. بازرسان، کیفیت و مطابقت کالاها با استانداردها، مقررات و الزامات فنی را بررسی می‌کنند. این اقدام باعث می‌شود مطمئن شوید که کالاهای وارد شده یا صادر شده مطابق با نیازهای بازار و الزامات قانونی هستند.
در واقع اینسپکشن در فرایندهای واردات و صادرات در جهت حفظ سلامت عمومی و جلوگیری از واردات یا صادرات کالاهای خطرناک یا غیرقانونی انجام می‌شود. بازرسان محصولات غذایی، محصولات دارویی، مواد شیمیایی و سایر کالاهایی که می‌توانند برای سلامت عمومی مخاطره آفرین باشند، را بررسی می‌کنند.
بازرسی کالا در واردات و صادرات همچنین در زمینه جلوگیری از قاچاق و تقلب نقش مهمی ایفا می‌کند. بازرسان با بررسی دقیق کالاها، برچسب‌ها، بسته بندی و مستندات مرتبط، تلاش می‌کنند تا محصولات قاچاق و تقلبی را شناسایی و متوقف کنند. این اقدامات باعث حفظ رقابت سالم در بازار و حمایت از تولید کنندگان و صادرکنندگان قانونی می‌شود.
بازرسان با بررسی کالاها و اطلاعات مرتبط، سعی در جلوگیری از کلاهبرداری در زمینه حقوق مالکیت فکری و کپی برداری غیرقانونی داشته و از واردات و صادرات محصولات تقلیدی به‌صورت غیرقانونی جلوگیری می‌کنند. این اقدام باعث حفظ حقوق مالکیت فکری صاحبان محصولات و تشویق به نوآوری و پژوهش‌های بیشتر در کشور می‌شود.
وجود یک سیستم بازرسی قوی و مؤثر باعث افزایش اعتماد کسب و کارها، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان می‌شود. همچنین، بازرسی کالاها به اطلاع رسانی صحیح و دقیق درباره ویژگی‌ها، خواص و مشخصات کالاها کمک می‌کند.
به طور کلی، اینسپکشن در فرایندهای واردات و صادرات به‌منظور حفظ سلامت عمومی، تضمین کیفیت و استاندارد، جلوگیری از قاچاق و تقلب، حمایت از مصرف‌کنندگان و حقوق مالکیت فکری، و ایجاد اعتماد در بازار انجام می‌شود. این فرآیند باعث بهبود کیفیت و امنیت تجارت بین‌المللی می‌شود و به‌منظور حمایت از اقتصاد و سلامت عمومی جوامع مختلف استفاده می‌شود.
مراحل بازرسی کالا در ایران چند مرحله اصلی دارد که در ادامه به صورت کامل‌تر آنها را برررسی می‌کنیم:
فرض کنید فردی قصد واردات قطعات یدکی خودرو از چین را دارد. بازرس در چین کیفیت قطعات و بسته‌بندی آنها را بررسی می‌کند و گزارش می‌نویسد.
به طور مثال، اگر یک شرکت بخواهد یک محموله برنج وارد کند، بعد از بازرسی در کشور مبدأ، باید گواهی بازرسی را در سامانه EPL ثبت کند تا گمرک ایران اجازه ادامه کار را بدهد.
فرض کنید فردی قصد واردات لوازم خانگی از چین را دارد. وقتی کانتینر به گمرک برسد و تعداد جاروبرقی‌ها با اسناد فرق داشته باشد، گمرک جلوی ترخیص را می‌گیرد تا موضوع روشن شود.
اینسپکتورهای مستقل در زمینه واردات و صادرات عموماً به‌عنوان سازمان‌ها یا نهادهای دولتی یا غیردولتی وجود دارند که مسئولیت بازرسی و کنترل کالاها را بر عهده دارند. این اینسپکتورها مستقل از واردکنندگان و صادرکنندگان هستند و وظیفه اصلی آنها تأیید مطابقت کالاها با استانداردها، الزامات فنی و قوانین مربوطه است. در این بخش، چند نمونه از اینسپکتورهای مستقل در زمینه واردات و صادرات را بررسی می‌کنیم.
در بسیاری از کشورها، سازمان‌های بهداشتی مسئولیت بازرسی و تأیید سلامت عمومی کالاهای وارداتی و صادراتی را بر عهده دارند. این سازمان‌ها به بررسی کیفیت و تأثیرات محصولات بر سلامت، در محصولات غذایی، محصولات دارویی، مواد شیمیایی و سایر محصولات مربوطه می‌پردازند.
در بسیاری از کشورها، سازمان‌های استاندارد سنجی مسئولیت تأیید مطابقت کالاها با استانداردها و الزامات فنی را بر عهده دارند. این سازمان‌ها با انجام آزمایشات و بازرسی‌های فنی، کیفیت و استاندارد محصولات را تأیید می‌کنند و مطمئن می‌شوند که کالاها مطابق با معیارهای مربوطه هستند.
سازمان‌های محیط‌زیستی در برخی از کشورها نقش مستقلی در بازرسی کالاها در زمینه حفاظت از محیط زیست دارند. آنها به بررسی تأثیرات محیطی کالاها، مدیریت پسماندها و رعایت الزامات محیط‌زیستی توسط واردکنندگان و صادرکنندگان می‌پردازند.
سازمان‌های ترافیک و گمرک در فرآیند واردات و صادرات نقش کلیدی دارند. آنها اسناد، برچسب‌ها، بسته‌بندی و بارنامه‌ها را بررسی می‌کنند تا مطمئن شوند کالاها قانونی و مطابق با قوانین هستند. اینسپکتورهای مستقل هم در این روند بسیار مهم‌اند و با کنترل کالاها بر اساس استانداردها و الزامات فنی، کیفیت و قانونی بودن آنها را تضمین می‌کنند.
اینسپکتورها همچنین مدارک مربوط به واردات و صادرات، مانند مستندات مالی، مجوزها و گواهی‌ها را چک می‌کنند. آنها با ابزارهایی مثل اسکنرها و دستگاه‌های تشخیص مواد ممنوعه در مرزها و نقاط ورود و خروج، کالاها را کنترل می‌کنند تا جلوی ورود یا خروج کالاهای غیرمجاز را بگیرند.
اینسپکتورهای مستقل در بازرسی کالاهای وارداتی و صادراتی نقش کلیدی دارند. آنها تخلفات یا نقض قوانین را شناسایی کرده و اقداماتی مانند صدور اخطاریه، جریمه یا ممنوعیت تجاری را اعمال می‌کنند. این نظارت به حفظ عدالت تجاری، بهداشت عمومی و محیط زیست کمک می‌کند.
استفاده از اینسپکتورها مزایای زیادی مانند افزایش اعتماد، تضمین کیفیت کالاها، رعایت استانداردها، کاهش ریسک‌های تجاری و بهبود عملکرد در بازار را به همراه دارد. این خدمات به واردکنندگان و صادرکنندگان کمک می‌کند تا از خسارات مالی جلوگیری کرده و روابط تجاری بهتری برقرار کنند.
چرا همکاری با گروه بازرگانی جولایی مفید است؟
اگر قصد واردات از چین دارید، همکاری با گروه بازرگانی جولایی برای دریافت خدمات بازرسی در کارخانه‌ها و تولیدی‌های چینی بسیار سودمند است. گروه بازرگانی جولایی با داشتن نمایندگی در چین، بازرسی‌ها را به‌صورت مستقیم و حرفه‌ای انجام می‌دهد و اطمینان می‌دهد که کالاها با کیفیت بالا و مطابق با استانداردها به دست شما برسند. با تجربه و اعتبار جولایی، ریسک‌های تجاری کاهش می‌یابد و می‌توانید با خیال راحت در بازار فعالیت کنید.
همان طور که گفتیم، اینسپکشن یک فرآیند حیاتی در زمینه واردات و صادرات است. این فرآیند ممکن است با چالش‌هایی مواجه شود. در این بخش چند چالش معمول در بازرسی کالاها و راه حل‌های مربوطه آورده شده است.
وقتی مقدار کالاهای وارد یا صادر شده بالاست، بازرسی همه آنها به‌صورت جزئی وقت و هزینه بالایی را می‌طلبد. راهکار این مشکل، استفاده از روش‌های نمونه برداری تصادفی و تعیین ضوابط مشخص برای انتخاب کالاهای مورد بازرسی است که می‌تواند در کاهش زمان و هزینه بازرسی کمک کند.
در برخی مواقع، زمان محدودی برای بازرسی کالاها وجود دارد، مثلاً در مواردی که کالاها باید به‌سرعت تحویل داده شوند. راهکار چنین مشکلی، تعیین اولویت‌های بازرسی براساس خطرات محتمل و اهمیت کالاها است که می‌تواند به مدیریت زمان بازرسی کمک کند. همچنین، مانند بازرسی اتوماسیون و استفاده از سیستم‌های هوشمند می‌تواند فرایند بازرسی را سریع‌تر به اتمام برساند.
مکان جغرافیایی
واردات و صادرات کالاها ممکن است از مناطق جغرافیایی مختلفی صورت گیرد که باعث می‌شود ارتباط و هماهنگی با بازرسان محلی در هر کشور دشوار شود. راهکار این مشکل نیز، برقراری ارتباطات مؤثر با بازرسان محلی، استفاده از خدمان اینسپکشن شرکت‌های مستقل مانند گروه بازرگانی جولایی با دسترسی به شبکه‌های گسترده بازرسی در سراسر جهان و استفاده از فناوری ارتباطات برای انجام بازرسی‌ها از راه دور است.
جعل و تقلب
در برخی موارد، فرآیند بازرسی با چالش جعل و تقلب مواجه می‌شود، به‌طوری که کالاها به طور نادرست برچسب‌گذاری می‌شوند یا کیفیت و مشخصات آنها با اسناد مغایرت دارد. راه حل این مشکل، استفاده از فناوری‌ها و روش‌های خاص تشخیص جعل و تقلب مانند بررسی سندها و برچسب‌ها، آزمایشگاه‌های تجزیه و تحلیل مستقل، استفاده از روش نمونه برداری تصادفی و بررسی دقیق مشخصات کالاها است.
قوانین و مقررات
هر کشور قوانین و مقررات خاص خود را در زمینه واردات و صادرات دارد و بازرسان باید با این قوانین آشنا باشند. راهکار این گونه مشکلات، آگاهی کامل از قوانین و مقررات مربوطه و همکاری با مشاوران حقوقی و کارشناسان بازرسی محلی است.
با خدمات بازرگانی جولایی نیازی نیست نگران چیزی باشید!
بازرسی کالا نقش مهمی در تجارت بین‌الملل ایفا می‌کند و به‌عنوان مکانیسم کنترل کیفیت و تضمین انطباق با مقررات، استانداردها و تعهدات قراردادی عمل می‌کند. با انجام بازرسی‌های قبل از ارسال و همچنین بازرسی در مقصد، کشورها می‌توانند کیفیت، کمیت و انطباق کالاها را تأیید کنند، خطرات را به حداقل برسانند، از حقوق مصرف کنندگان محافظت کنند و تجارت خود را آسان‌تر کنند. همان طور که تجارت جهانی همچنان در حال گسترش است، اهمیت اینسپکشن در فعالیت‌های صادرات و واردات نیز مهم است.
اگر می‌خواهید در تجارت بین‌المللی خود موفق باشید و روند واردات و صادرات را با کمترین مشکل انجام دهید، بهتر است از یک همکار زبده کمک بگیرید. همان طور که اشاره شد، بازرسی کالا در عین مفید و ضروری بودن، می‌تواند یکی از پردردسرترین بخش‌های کارتان باشد، بنابراین شما باید به‌تمامی قوانین تجارت بین‌الملل و کشورهای مورد نظر خود تسلط داشته باشید. اما راه حل ساده‌تر این است که کار خود را به یک شرکت بازرگانی معتبر و کاربلد مانند بازرگانی جولایی بسپارید. اگر می‌خواهید در این زمینه مشاوره دقیق‌تری دریافت کنید، با ما تماس بگیرید.
نمی‌دانید از کجا شروع کنید؟
گروه بازرگانی جولایی شما را در این راه همراهی می‌کند!
گواهی COI (Certificate of Inspection) سندی است که توسط شرکت‌های بازرسی معتبر پیش از حمل کالا صادر می‌شود. این گواهی تضمین می‌کند که کالا از نظر کیفیت، کمیت و سازگاری با استانداردها مورد تأیید قرار گرفته است و بدون آن امکان اظهار در گمرک وجود ندارد.
سامانه‌ی EPL برای بارگذاری دیجیتال گواهی‌های بازرسی طراحی شده است و امکان پیگیری و مشاهده‌ی لحظه‌ای وضعیت اظهارنامه را فراهم می‌کند. از مزایای آن می‌توان به کاهش مراجعه‌ی حضوری، سرعت بخشیدن به ترخیص و کاهش خطاهای کاغذی اشاره کرد.
بر اساس تعرفه‌های سال ۱۴۰۴، واردات گوشی موبایل تا قیمت هزار یورو با نرخ ۱۵ درصد و بالاتر از آن تا ۳۰ درصد تعرفه مشمول می‌شود.
در صورت مشاهده‌ی مغایرت، کالا به انبار توقیفی ارجاع می‌شود و رفع ابهام از طریق آزمایش‌های تکمیلی یا اصلاح اسناد الزامی است. تا زمان حل موضوع، ترخیص کالا متوقف خواهد ماند.
به کمک امضای دیجیتال و بارکد امنیتی موجود روی گواهی و همچنین پیگیری در سامانه‌ی EPL می‌توان از صحت و اعتبار COI مطمئن شد.
تصور کنید به عنوان یک واردکننده، بتوانید سقف واردات خود را افزایش دهید، دسترسی آسان‌تری…
تصور کنید بتوانید موقعیت دقیق یک کشتی باری را در هر لحظه بدانید. این کار…
در اقتصاد ایران که تحریم‌ها، نوسانات جهانی و محدودیت‌های ارزی دست به دست هم داده‌اند…
ممکن است تا به حال عبارت سقف واردات به گوشتان خورده باشد. اگر یک واردکننده…
هر ساله، میلیاردها دلار کالا از کارخانه‌های چینی به بنادر و بازارهای ایرانی سرازیر می‌شود،…
بسیاری از کسب‌وکارهای تازه‌کار و فروشگاه‌های اینترنتی با روش‌های قدیمی تجارت مشکل دارند. این روش‌ها…