هر ساله، میلیاردها دلار کالا از کارخانه‌های چینی به بنادر و بازارهای ایرانی سرازیر می‌شود، از قطعات الکترونیکی گرفته تا ماشین‌آلات صنعتی و مواد مصرفی. اما در ان روند، یک عامل پنهان که اغلب نادیده گرفته می‌شود، تقویم تعطیلات چین است. این تقویم نه تنها بخشی از فرهنگ غنی چینی‌هاست، بلکه می‌تواند زنجیره تامین را به لرزه درآورد و هزینه‌های واردات را افزایش دهد. برای واردکنندگان ایرانی که با چالش‌هایی مانند نوسانات ارزی و تحریم‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند، آگاهی از این تعطیلات می‌تواند تفاوت بین سود و زیان باشد. در این مطلب، به بررسی تقویم تعطیلات چین می‌پردازیم، تاثیر آن بر بازار واردات را تحلیل می‌کنیم و راهکارهایی عملی ارائه می‌دهیم تا روند وارداتتان روان‌تر پیش برود، مخصوصاً اگر جزو آن دسته از تجار هستید که به واردات فصلی از چین وابسته‌اید.
تصور کنید که سفارش کالاهای الکترونیکی‌تان دقیقا قبل از یک تعطیلات طولانی چینی ثبت شده و حالا باید هفته‌ها منتظر بمانید تا کارخانه‌ها دوباره فعال شوند. این سناریو برای بسیاری از واردکنندگان ایرانی تازه‌کار پیش می‌آید. تعطیلات چینی، به ویژه آن‌هایی که طولانی هستند، می‌توانند جریان واردات را مختل کنند.
تقویم تعطیلات چین
تصور کنید در کشوری با بیش از یک میلیارد نفر جمعیت، میلیون‌ها نفر همزمان چمدان‌های‌شان را می‌بندند و به سمت شهرها و روستاهای خانوادگی‌شان حرکت می‌کنند. تعطیلات چین معمولاً به همین صورت است که نه تنها بخشی از زندگی روزمره چینی‌ها را تشکیل می‌دهد، بلکه کل چرخه اقتصاد جهانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تقویم تعطیلات چین، که ترکیبی از تقویم میلادی و تقویم قمری سنتی (برای جشنواره‌های باستانی مانند سال نو چینی) است، هر ساله توسط شورای دولتی چین اعلام می‌شود. این تقویم معمولاً در دسامبر سال قبل منتشر می‌شود تا مردم و کسب‌وکارها بتوانند برنامه‌ریزی کنند.
این تعطیلات بیشتر از چند روز تعطیل ساده هستند، چون ریشه در هزاران سال تاریخ و فرهنگ چین دارد. برای واردکنندگان، که اغلب به کالاهای چینی مانند الکترونیک، ماشین‌آلات و مواد اولیه کارخانه‌ها وابسته‌اند، این تعطیلات می‌تواند به معنای تاخیر در سفارشات، افزایش هزینه‌های حمل و نقل، یا حتی کمبود کالا در بازار باشد. اگر سفارش شما دقیقاً در این دوره‌ها قرار بگیرد، ممکن است کارخانه‌ای که قطعات مورد نیازتان را تولید می‌کند، برای دو هفته کامل تعطیل شود و زنجیره تامین‌تان مختل گردد.
این تعطیلات اغلب با مهاجرت‌های عظیم، سفرهای داخلی و جشن‌های خانوادگی همراه می‌شود که نیروی کار را از شهرهای صنعتی مانند شانگهای و شنژن دور می‌کند. نتیجه؟ کارخانه‌ها خالی می‌مانند، بنادر شلوغ می‌شوند و صادرات کند می‌شود. برای سال ۲۰۲۶، که بر اساس اعلام رسمی دولت چین تنظیم شده، تقویم تعطیلات به صورت زیر است.
توجه کنید که برخی تعطیلات بر اساس تقویم قمری محاسبه می‌شوند و ممکن است با تغییرات جزئی همراه باشند – مثلاً اگر تعطیلات در آخر هفته بیفتد، دولت روزهای جبرانی (make-up days) اعلام می‌کند تا تعطیلات طولانی‌تر شود و اقتصاد کمتر آسیب ببیند. این روزهای جبرانی معمولاً به معنای کار در شنبه یا یکشنبه قبل یا بعد است. همچنین، تعطیلات واقعی اغلب طولانی‌تر از روزهای رسمی هستند، زیرا کارگران زودتر می‌روند یا دیرتر برمی‌گردند، که می‌تواند تعطیلی کارخانه‌ها را تا ۱۵ الی ۲۰ روز کش دهد. حالا بیایید هر یک از تعطیلات را به تفصیل بررسی کنیم.
روز سال نو میلادی (New Year’s Day)
- تاریخ: ۱ ژانویه ۲۰۲۶ (پنجشنبه)
- مدت زمان: یک روز تعطیل رسمی، اما گاهی با روزهای جبرانی به دو یا سه روز کشیده می‌شود، مخصوصاً اگر در آخر هفته بیفتد.
- اهمیت فرهنگی: این تعطیلات نسبتاً مدرن است و از تقویم میلادی غربی الهام گرفته، اما چینی‌ها آن را با جشن‌های شهری مانند آتش‌بازی، کنسرت‌ها و خریدهای سال نو ترکیب می‌کنند.
- تاثیر بر واردات: این تعطیلات کوتاه است و تاثیر کمتری دارد، اما می‌تواند شروع سال را با تاخیرهای جزئی در ادارات گمرکی یا بانک‌ها همراه کند. اگر سفارشاتتان برای پایان سال ۲۰۲۵ است، ممکن است پردازش پرداخت‌ها یا حمل کالا کمی کند شود. توصیه: سفارشات را تا اواخر دسامبر نهایی کنید تا از این تاخیرهای کوچک جلوگیری شود.
جشنواره بهار یا سال نو چینی (Spring Festival یا Chinese New Year)
- تاریخ: از ۱۶ فوریه تا ۲۲ فوریه ۲۰۲۶، که شامل هفت روز تعطیل رسمی به عنوان “گلدن ویک” (Golden Week) می‌شود. اما در واقعیت، تعطیلی‌ها از اوایل فوریه شروع و تا اواخر ماه ادامه می‌یابد.
- مدت زمان: هفت روز رسمی، اما کارخانه‌ها اغلب ۱۰-۲۰ روز تعطیل هستند به دلیل سفر کارگران.
- اهمیت فرهنگی: این بزرگ‌ترین و مهم‌ترین تعطیلات چین است، با ریشه در بیش از ۴۰۰۰ سال تاریخ. نماد پایان زمستان و شروع بهار است. این تعطیلات خانواده‌محور است و بزرگ‌ترین مهاجرت انسانی جهان را به همراه دارد، زیرا معمولاً بیش از ۳ میلیارد سفر در سال به همراه دارد! میلیون‌ها کارگر از شهرها به روستاها بازمی‌گردند تا با خانواده خود باشند.
- تاثیر بر واردات: این تعطیلات کابوس واردکنندگان است! تولید متوقف می‌شود، بنادری مانند شانگهای پر از کانتینرهای انباشته می‌شوند و نرخ حمل و نقل تا ۵۰ درصد افزایش می‌یابد. برای ایرانی‌ها، که بیش از ۹۰ درصد لوازم الکترونیک مصرفی‌شان از چین می‌آید، این می‌تواند به کمبود کالا در بازارهای منجر شود. توصیه: سفارشات را حداقل دو ماه زودتر (تا دسامبر ۲۰۲۵) ثبت کنید و موجودی انبار خود را افزایش دهید.
جشنواره چینگ‌مینگ (Qingming Festival یا Tomb-Sweeping Day)
- تاریخ: ۵ آوریل (یکشنبه) تا ۶ آوریل ۲۰۲۶ (دوشنبه)، با تعطیل رسمی دو روزه.
- مدت زمان: دو تا سه روز، بسته به روزهای جبرانی.
- اهمیت فرهنگی: ریشه در دوران باستان (بیش از ۲۵۰۰ سال پیش) دارد و به معنای “روز پاک و روشن” است. مردم به مقبره اجدادشان می‌روند، گل می‌گذارند، غذا پخش می‌کنند و حتی کاغذهای نمادین می‌سوزانند تا ارواح را آرام کنند. این جشنواره بخشی از احترام به گذشتگان در فرهنگ کنفوسیوسی است و با فعالیت‌های خاصی مانند فانوس کاغذی درست کردن یا خوردن غذاهای سنتی همراه است. این تعطیلات در دوران مدرن، به نماد حفاظت از محیط زیست هم تبدیل شده.
- تاثیر بر واردات: تاثیر آن متوسط است، زیرا کوتاه‌تر است، اما می‌تواند حمل و نقل داخلی را مختل کند و کارخانه‌های کوچک را تعطیل نماید. برای کالاهای فصلی مانند مواد کشاورزی یا قطعات صنعتی، تاخیرهای ۱ الی ۲ هفته‌ای ممکن است. توصیه: اگر قصد واردات کالایی حساس به زمان را دارید، از این دوره برای ثبت سفارش اجتناب کنید.
روز کارگر (Labor Day یا International Workers’ Day)
- تاریخ: ۱ مه ۲۰۲۶ (جمعه)، با تعطیل رسمی یک روز، اما اغلب به پنج روز (۱ تا ۵ مه) کشیده می‌شود به عنوان “مینی گلدن ویک”.
- مدت زمان: یک تا پنج روز، با روزهای جبرانی.
- اهمیت فرهنگی: این تعطیلات مدرن است و از جنبش جهانی کارگران الهام گرفته است، اما در چین از سال ۱۹۴۹ رسمی شد. این تعطیلات نماد قدردانی از کارگران است که در چین بسیار مورد احترام‌اند و نقش بزرگی در اقتصاد این کشور دارند. همچنین روز کارگر با رژه‌ها، کنسرت‌ها و سفرهای داخلی جشن گرفته می‌شود. در فرهنگ چینی، این روز با ارزش‌هایی مانند سخت‌کوشی ترکیب شده و فرصتی برای استراحت پس از زمستان است.
- تاثیر بر واردات: با افزایش سفرها، بنادر شلوغ می‌شوند و تولید کند می‌گردد. برای واردکنندگان ایرانی کالاهای حساس و باارزش، این تعطیلات می‌تواند قیمت‌ها را بالا ببرد. توصیه: برنامه‌ریزی برای حمل هوایی اگر سفارشتان فوری است.
جشنواره قایق اژدها (Dragon Boat Festival یا Duanwu Festival)
- تاریخ: ۱۹ ژوئن ۲۰۲۶ (جمعه)، با تعطیل رسمی یک تا سه روز (احتمالاً ۱۹ تا ۲۱ ژوئن).
- مدت زمان: یک تا سه روز.
- اهمیت فرهنگی: بیش از ۲۰۰۰ سال قدمت دارد. مردم با مسابقه قایق‌های اژدها (نماد قدرت و وحدت) و آویزان کردن گیاهان برای دفع شر جشن می‌گیرند. این جشنواره فصلی و در تابستان است.
- تاثیر بر واردات: در فصل گرم، بر صادرات کالاهای فصلی مانند لباس یا مواد غذایی تاثیر می‌گذارد. ممکن است تاخیرهای کوتاه ایجاد کند، اما اگر سفارش فصلی دارید، مراقب باشید.
جشنواره میانی پاییز (Mid-Autumn Festival یا Moon Festival)
- تاریخ: ۲۵ سپتامبر ۲۰۲۶ (جمعه)، با تعطیل رسمی یک تا سه روز (۲۴ تا ۲۶ سپتامبر).
- مدت زمان: یک تا سه روز.
- اهمیت فرهنگی: ریشه در اساطیر ماه دارد و نماد وحدت خانواده است. مردم زیر ماه کامل جمع می‌شوند، کیک ماه (Mooncake) می‌خورند، فانوس آویزان می‌کنند و شعر می‌خوانند. این جشنواره بیش از ۳۰۰۰ سال قدمت دارد و با برداشت محصول مرتبط است.
- تاثیر بر واردات: کارخانه‌های کوچک تعطیل می‌شوند و تمرکز روی جشن‌های خانوادگی است. برای کالاهای مصرفی، تاخیرهای جزئی ایجاد می‌کند.
روز ملی چین (National Day یا Golden Week)
- تاریخ: ۱ تا ۶ یا ۷ اکتبر ۲۰۲۶ (از پنجشنبه تا سه‌شنبه یا چهارشنبه)، شش تا هفت روز تعطیل رسمی.
- مدت زمان: شش تا هفت روز، با روزهای جبرانی.
- اهمیت فرهنگی: از سال ۱۹۴۹، سال تاسیس جمهوری خلق چین، جشن گرفته می‌شود. این تعطیلات با رژه‌های بزرگ در پکن، آتش‌بازی و سفرهای داخلی همراه است و تولید را متوقف می‌کند.
- تاثیر بر واردات: مانند سال نو، با شلوغی بنادر و تعطیلی کارخانه‌ها، زنجیره تامین را به شدت مختل می‌کند. برای ایرانی‌ها، این دوره می‌تواند هزینه‌ها را افزایش دهد.
تاثیر تقویم تعطیلات چین بر زنجیره تامین جهانی
تقویم تعطیلات چین یک موج بزرگ است که کل تجارت جهانی را به هم می‌ریزد. طبق گزارش‌های شرکت‌های لجستیکی بزرگ، این تعطیلات سالانه میلیاردها دلار زیان به زنجیره تامین وارد می‌کند.
- تعطیلی کارخانه‌ها و کمبود نیروی کار: در تعطیلات طولانی مانند سال نو چینی، بیش از ۳۰۰ میلیون کارگر به خانه‌هایشان بازمی‌گردند. این مهاجرت عظیم، کارخانه‌ها را خالی می‌کند و سفارشات ممکن است هفته‌ها عقب بیفتد.
- افزایش نرخ حمل و نقل و ازدحام بنادر: قبل از تعطیلات، همه سعی می‌کنند کالاها را زودتر ارسال کنند، که نرخ کرایه کشتی‌ها را تا ۵۰ درصد افزایش می‌دهد. پس از تعطیلات، بنادر پر از کانتینرهای انباشته می‌شوند و تاخیرها به ۴-۶ هفته می‌رسد.
- اختلال در واردات مواد اولیه و قیمت‌ها: چین تامین‌کننده اصلی مواد اولیه مانند فولاد و پلاستیک است. تعطیلات باعث کمبود مواد اولیه جهانی می‌شود و قیمت‌ها را بالا می‌برد.
در نهایت، این تاثیرات زنجیره‌وار هستند. شرکت‌هایی مانند Amazon برای جلوگیری از این مشکلات، سفارشات را ۳ ماه زودتر ثبت می‌کنند. اما برای کسب‌وکارهای کوچک‌تر، این می‌تواند فاجعه‌بار باشد.
تاثیر خاص تقویم تعطیلات چین بر بازار واردات ایران
واردات از چین برای ایران حیاتی است، اما تقویم تعطیلات چین این جریان را مختل می‌کند، به ویژه با توجه به تحریم‌ها که گزینه‌های جایگزین را محدود کرده‌اند.
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، تاخیر در واردات کالا است. برای مثال، در سال نو چینی ۲۰۲۵، صادرات چین به ایران ۲۰ درصد کاهش یافت، زیرا کارخانه‌ها تعطیل بودند. این تاخیرها می‌توانند زنجیره تامین داخلی را مختل کنند. علاوه بر این، افزایش هزینه‌ها به دلیل نوسانات ارزی در ایران تشدید می‌شود. وقتی نرخ حمل بالا می‌رود، حاشیه سود واردکنندگان کم می‌شود.
از سوی دیگر، شرکت بازرگانی واردات از چین می‌تواند با برنامه‌ریزی درست، از این تعطیلات فرصت بسازد. مثلا، سرمایه گذاری در واردات کالاهای خاص قبل از تعطیلات، می‌تواند انبارها را پر کند و از کمبود جلوگیری کند. همچنین، همپوشانی تعطیلات ایران با چین، بهره‌وری را کاهش می‌دهد. تصور کنید تعطیلات نوروز ایران با یکی از تعطیلات چین همزمان شود، این می‌تواند هفته‌ها تجارت را متوقف کند.
استراتژی‌های مناسب برای واردکنندگان ایرانی
حالا که مشکل را شناختیم، بیایید به راه‌حل‌ها بپردازیم. اولین گام، برنامه‌ریزی درست است. سفارشات را حداقل ۲-۳ ماه قبل از تعطیلات اصلی مانند سال نو چینی ثبت کنید.
- تنوع تامین‌کنندگان: به جای وابستگی کامل به چین، به کشورهای مانند ترکیه یا هند فکر کنید. این کار ریسک را کاهش می‌دهد.
- مدیریت موجودی: انبار کالاها را افزایش دهید. برای مثال، در واردات فصلی، پیش‌بینی تقاضای عید را مد نظر داشته باشید.
علاوه بر این، آموزش تجارت با چین می‌تواند مهم باشد. شناختن فرهنگ تجاری چین می‌تواند کمک کند تا روابط بهتری با تامین‌کنندگان بسازید.
سوالات متداول در مورد تقویم تعطیلات چین و واردات
بله، اما الگوی اصلی ثابت است. همیشه اعلام رسمی دولت را چک کنید.
از اپ‌های لجستیکی استفاده کنید و سفارشات را زودتر ثبت نمایید.
غیرمستقیم بله، زیرا افزایش هزینه حمل می‌تواند فشار ارزی ایجاد کند.
ماه‌های مارس تا سپتامبر، دور از تعطیلات اصلی.
با تامین‌کننده مذاکره کنید و گزینه حمل سریع را بررسی نمایید.
نتیجه‌گیری
در نهایت، تقویم تعطیلات چین نه تنها یک چالش، بلکه فرصتی برای برنامه‌ریزی هوشمند است. برای واردکنندگان ایرانی، که با اقتصادی پویا اما پرریسک روبرو هستند، آگاهی از این تقویم می‌تواند مزیت رقابتی ایجاد کند. با رعایت این نکات، تجارت‌تان را ایمن کنید و از زیان‌های احتمالی جلوگیری نمایید. یادتان باشد، تجارت موفق، تجارت پیش‌بینی‌کننده است.